Bicorna
Ιστορία
Ιστορία Αποκόρωνα
Κατά καιρούς υπήρχαν και άλλα ονόματα όπως «Bicorna» και «Bicorno», ενώ ο περιηγητής R. Pashley (Ταξίδια στην Κρήτη, τ. 1 σελίδα 62) και Ν. Σταυρακάκης (στατιστικές - σελίδα 74), πιστεύουν ότι ήταν αρχαία πόλη που έφερε το όνομα «Ιπποκόρωνιον». Αυτή ακριβώς η πόλη σχετίζεται με το σημερινό χωριό Νίππος της επαρχίας Αποκόρωνα. Ο Στράβων (Ι, 472) αναφέρεται στο τοπωνύμιο: το Ιπποκόρωνιον είναι στην Αδραμυτίνη και το Ιπποκόρωνιον είναι στην Κρήτη. Πιστεύεται επίσης ότι Αποκόρωνας είναι το όνομα μιας πόλης, που βρίσκεται δύο μίλια νοτιοδυτικά από το Νέο Χωριό Αποκόρωνα, πάνω από το λόφο του Αγίου Μάμα, όπου σώζονταν αρχαία κομμάτια μαρμάρου ή δυτικά των Καλυβών, όπου βρισκόταν το Φρούριο του Αποκόρωνα. .
Ο Cornelious έγραψε: «Hippokoronion sive Tanus Hobie Castrum Apricornium». Γι' αυτό το Ιπποκόρωνιον ονομαζόταν και Τάνος, Κρητική Πόλη, (ο κάτοικος λεγόταν Τανίτης), όπως απεικονίζεται σε νομίσματα. Ο Τάνος ήταν κοντά στην Κυδωνία.
Σύμφωνα με τον Cornelious, το Ιπποκορώνειο βρισκόταν στη θέση του φρουρίου Bicorna στον παραλιακό λόφο, ανατολικά από τις Καλύβες. Ο Στ.Ξανθουδίδης (Κρητικές Επαρχίες και Πόλεις ΕΒΣ, Γ’. σελίδα 56), πιστεύει ότι είναι πιθανό ο Αποκόρωνας να είναι η διαδοχική λέξη του τοπωνυμίου Ιπποκόρωνιον, βασισμένη σε κεφάλαιο του Στεφ. Ο Βυζαντινός ισχυρίζεται ότι υπάρχει ένα μέρος στην Κρήτη που λέγεται Κόριον, το οποίο μπορεί να είναι η λίμνη του Κουρνά και το ιερό Ιπποκόριον, από το οποίο προήλθε το Ιπποκόρωνιον. Ο Κ. Δουνάκης (Ιστορία της Επαρχίας Αποκόρωνα, τεύχος 171, σελίδα 242), ισχυρίζεται ότι υπήρχε μια αρχαία πόλη με το όνομα Ιπποκόρωνας, που βρισκόταν στη θέση όπου χτίστηκε αργότερα η αρχαία πόλη της Απτέρας. Πιστεύεται επίσης ότι το όνομα «Αποκόρωνας» προήλθε από τις λέξεις από (Από) και στέμμα (κορώνα), καθώς η Επαρχία ήταν η ιδιαίτερη αποικία του στέμματος των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων.
Υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η ανθρώπινη παρουσία έχει εντοπιστεί στον Αποκόρωνα από τη Νεολιθική Περίοδο, δηλαδή 8-6.000 χρόνια προ Χριστού. Τέτοιο σημείο είναι το Μελιδόνι, όπου βρέθηκαν αρχαιολογικά κατάλοιπα και ένα μέρος ανάμεσα στα χωριά Σαμωνάς και Στύλος όπου βρέθηκαν σπίτια της ίδιας εποχής.
Η ΑΠΤΕΡΑ ήταν από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη της Δυτικής Κρήτης. Το όνομά του προήλθε από τον Βασιλιά – ιδρυτή της Απτέρας ή Πτέρας, λόγω της σύγκρουσης των Μουσών και των Σειρήνων κατά την οποία χτυπήθηκαν οι Σειρήνες. Τότε οι Σειρήνες έριξαν τα φτερά τους και έγιναν άφτερά και άσπρα, έπεσαν στη βαθιά θάλασσα και έτσι δημιουργήθηκε το νησί Λεύκες (Λευκές) στον κόλπο της Σούδας.
Από αυτή την αρχαία πόλη που ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. και κατοικήθηκε μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κατάλοιπα: Το προστατευτικό τείχος του φρουρίου χτισμένο με μεγάλες πολυγωνικές πέτρες, ένα μικρό θέατρο (ο παρατηρητής μπορεί να δει το κοίλο, την ορχήστρα και τα ερείπια των καθισμάτων), οι μεγάλες και εντυπωσιακές τοξωτές δεξαμενές -μία από αυτές διατηρείται σε άριστο σχήμα- που βρέθηκαν σε τρία μονά κομμάτια. Υπάρχει επίσης ένας μικρός ναός των αρχών του 1ου αιώνα π.Χ., πιθανότατα αφιερωμένος στη θεά Δήμητρα. Η Άπτερα ήταν ναυτική και εμπορική πόλη και είχε λιμάνια την Κίσσαμο (κοντά στις Καλύβες) τη Μινώα (κάτω από το χωριό Στέρνες στο Ακρωτήρι).
Η Άπτερα ήταν μια αυτόνομη πόλη σε όλη την ελληνική περίοδο (6ος – 4ος αιώνας π.Χ.) και είχε πολλά νομίσματα. Είχε στείλει βοήθεια στους Σπαρτιάτες κατά τον 2ο Μεσσηνιακό πόλεμο (668 π.Χ.) και ήταν σύμμαχος της Κνωσού κατά τον εμφύλιο πόλεμο των Κρητικών Πόλεων το 220 π.Χ. Αργότερα, η Άπτερα και τριάντα ακόμη κρητικές πόλεις έγιναν σύμμαχοι του Ευμένη, βασιλιά της Περγάμου (197-159 π.Χ.). Η Άπτερα υπήρχε και κατά τους πρωτοχριστιανικούς αιώνες. Στην ίδια περιοχή κτίστηκε και η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου της Πάτμου. Νότια της Μονής οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το δάπεδο ενός χριστιανικού ναού του 7ου ή 8ου αιώνα μ.Χ.
Κάτω από το δάπεδο υπάρχουν χριστιανικοί τάφοι. Στο δυτικό άκρο υπάρχει ένα τουρκικό φρούριο που έχει αναστηλωθεί, με πανοραμική θέα στον κόλπο της Σούδας. Κάτω από την αρχαία Άπτερα, υπάρχει ένα άλλο τουρκικό φρούριο που χτίστηκε το 1872 από τον Ρεούφ Πασά, που ονομάζεται Ιτζεντίν. Σήμερα τα φρούρια αυτά αποτελούν ιδανικούς χώρους για την παρουσίαση πολλών πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνει ο Δήμος Σούδας. Στις Καλύβες υπάρχει ένα Ενετικό Φρούριο, το Castel Appricorno ή αλλιώς Bicorna.
Η ΑΛΜΥΡΙΔΑ είναι ένα γραφικό χωριό δίπλα στη θάλασσα με καθαρή αμμουδιά. Στη μία άκρη του χωριού υπάρχουν ερείπια βασιλικής εκκλησίας του 11ου αιώνα με ψηφιδωτό δάπεδο σε καλή κατάσταση. Στην Αλμυρίδα το 1896 έγινε η τελευταία μάχη κατά της Τουρκοκρατίας. Στον κόλπο της Αλμυρίδας υπάρχει ένα μικρό βραχονησάκι που ονομάζεται «Καργά» που έχει ερείπια αρχαίου τείχους που έχτισαν οι Φοίνικες. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου χτίστηκαν καταφύγια για τους ντόπιους. Σήμερα το Κάργα έχει γίνει ένα οικολογικό μέρος που προσφέρει το κατάλληλο περιβάλλον για διαφορετικά είδη πουλιών.
Το παραδοσιακό χωριό ΠΛΑΚΑ είναι καλά διατηρημένο με γραφικά στενά δρομάκια, βραχώδη ακτογραμμή και θαλάσσιες σπηλιές εξαιρετικής ομορφιάς και ενδιαφέροντος. (Υπάρχουν περίπου 215 θαλάσσιες σπηλιές)
Ο ΒΑΜΟΣ είναι μια παραδοσιακή επαρχιακή πόλη, πρωτεύουσα της περιοχής του Αποκόρωνα, με πολλές δημόσιες υπηρεσίες. Σύμφωνα με ανομολόγητες ιστορικές πηγές, Σαρακηνοί πειρατές είχαν κατοικήσει αρχικά στον Βάμο κατά τον 8ο αιώνα μ.Χ. Ο Βάμος υπήρξε πρωτεύουσα της περιοχής των Σφακίων κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Νοτιοανατολικά του Βάμου, στη θέση Καρύδι, βρίσκεται το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου όπου σώζεται η Βασιλική και σώζονται ακόμη λείψανα των κελιών και του ελαιοτριβείου της Μονής, που φημίζεται για τους υπέροχους τρούλους της.
Το ΓΑΒΑΛΟΧΩΡΙ είναι ένα παραδοσιακό χωριό που πήρε το όνομά του από την αρχοντική βυζαντινή οικογένεια των Γαβαλάδων. Η οικογένεια κατέλαβε το χωριό όταν η Κρήτη μοιράστηκε στους 12 ευγενείς του Βυζαντίου το 1182. Σε απόσταση 500 μέτρων από το χωριό σώζονται πολλά από τα γνωστά πηγάδια της Γαβαλιανής. Το Γαβαλοχώρι διαθέτει Λαογραφικό Μουσείο και υπάρχει επίσης Σύλλογος Γυναικών κλωστοϋφαντουργίας και κεντήματος.
Ο ΚΟΥΡΝΑΣ είναι ένα ορεινό χωριό με μια ομώνυμη πανέμορφη λίμνη -μοναδική στην Κρήτη- που περιβάλλεται από βουνά. Η αρχαία ονομασία της λίμνης ήταν Κορησία και λέγεται ότι είναι ομώνυμη πόλη (Κόριον) με ναό της Κορησίας – εκεί βρισκόταν η Αθηνά.
ΑΡΜΕΝΟΙ Οι Αρμένοι είναι ένα καταπράσινο χωριό με πολλούς πλανητάρχες. Οι πολλές πλούσιες βρύσες του παρέχουν νερό σε μεγάλο μέρος της επαρχίας Αποκόρωνα. Οι Αρμένιοι που υπηρέτησαν τον στρατό του Νικηφόρου Φωκά (Απελευθέρωση της Κρήτης από τους Άραβες) το κατοικούσαν για πρώτη φορά το 961 π.Χ.
ΚΑΪΝΑ είναι χτισμένο στο αρχαίο Κάινο, Κάινο ή Κάνο. Εκεί πιστεύεται ότι γεννήθηκε η Μπριτόμαρτις Δίκτυννα.
Ο ΕΜΠΡΟΣΝΕΡΟΣ είναι ένα γραφικό χωριό που περιβάλλεται από βελανιδιές. Στην άκρη του χωριού ο επισκέπτης μπορεί να δει τον ανακαινισμένο πύργο του Αληθάκη, ενός φρικτού Τούρκου Πασά. Οι Σφακιώτες επαναστάτες και ο αρχηγός τους Μανούσακας έσφαξαν τον Αληθάκη και ο πύργος του κάηκε. Πολλά παραδοσιακά πανέμορφα χωριά - που αξίζει να δείτε - όπως ο Κάστελος, η Πατίνα και το Φυλάκι βρίσκονται γύρω από τον Εμβρόσνερο. Ένας εντυπωσιακός μινωικός τάφος ανακαλύφθηκε στο Φυλάκι. Ο τάφος έχει μακρύ διάδρομο και τετράγωνο θάλαμο, είναι χτισμένος με τεράστιες πέτρες και έχει πυραμιδοειδή στέγη.
Ο ΚΕΦΑΛΑΣ βρίσκεται βορειοανατολικά του Βάμου και είναι ένα χωριό πλούσιο σε παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Το όνομά του προέρχεται από τους Κεφαλάδες, τους αρχηγούς των Βυζαντινών αποίκων, που έστειλε ο Αλ. Κομνηνός το 1182 στην Κρήτη. Ο Ομβρόσγιαλος (μπροστινή παραλία) είναι μια φανταστική βραχώδης παραλία, με μια μικρή παραδοσιακή ταβέρνα βορειοανατολικά του Κεφαλά.
Οι ΒΡΥΣΕΣ είναι ένα νέο χωριό στο δρόμο προς τα Σφακιά. Το χωριό αναπτύχθηκε μετά το 1925. Το διασχίζει ο Βρυσιανός ποταμός και στα ανατολικά υπάρχει ένα αρχαίο γεφύρι που χρονολογείται από τους ελληνορωμαϊκούς χρόνους. Η γέφυρα ονομάζεται Ελληνικό Επιμελητήριο.
Το ΙΠΠΟΚΟΡΩΝΙΟΝ είναι μια αρχαία πόλη, όπου χτίστηκε αργότερα η Άπτερα.
Η ΑΜΦΗΜΑΛΛΑ είναι μια αρχαία πόλη, νοτιοδυτικά του κόλπου του Αλμυρού.
Η ΥΔΡΑΜΙΑ είναι μια αρχαία πόλη, κοντά στο χωριό Δράμια. Η πόλη ήταν το λιμάνι της Λάππας (στην Αργυρούπολη Ρεθύμνου).
ΚΑΤΡΙ Ή ΚΑΤΡΕΥΣ Αρχαία πόλη που πιστεύεται ότι χτίστηκε στα Ελληνικά του Εμπρόσνερου.
Μορφολογία Αποκόρωνα
Ο Αποκόρωνας έχει συνολική έκταση 313 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η αναλογική κατανομή έχει ως εξής: πεδινός 98, ημιορεινός 103 και ορεινός 112. Ο πληθυσμός του Αποκόρωνα, σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 12.623 κάτοικοι. Ο Αποκόρωνας αποτελείται από πέντε Δήμους: Αρμένους (3.268 κάτοικοι), Βάμου (2864 κάτοικοι), Γεωργιούπολη (2421 κάτοικοι), Κρυονερίδας (2386 κάτοικοι), Φρε (1100 κάτοικοι και της Κοινότητας Ασή Γωνιάς (582 κάτοικοι). χωριά στην επαρχία Αποκόρωνα είναι 75.
Η γεωγραφική θέση του Αποκόρωνα θεωρείται μεγάλης σημασίας αφού αποτελεί τη «γέφυρα» των Χανίων με τους υπόλοιπους νομούς της Κρήτης. Το νότιο τμήμα της Σούδας καταλήγει στον Αποκόρωνα και εκεί βρίσκεται ο κόλπος του Αλμυρού ή Γεωργιούπολη. Υπάρχουν επίσης δύο κάπες: το ένα της Σούδας και το άλλο του Δράπανου. Το κύριο ορεινό τμήμα του Αποκόρωνα καλύπτεται από την αλυσίδα των Λευκών Ορέων. Τον Αποκόρωνα διασχίζουν οι ποταμοί Κοιλιάρης (ή Πύκνος κατά την αρχαιότητα), Ξυδιάς ή Ξύδες, Βρύσσανος ή Μπουτάκας, Αλμυρός και Δελφινάς. Στον Αποκόρωνα, υπάρχουν πολλά συναρπαστικά φαράγγια όπως και ο Δίκταμος -με αρχή από Κατωχώρι-Κεραμιών και τελειώνοντας κοντά στο χωριό Στύλος-Φαράγγι του Αγίου Νικολάου ανάμεσα στα χωριά Ράμνη και Μαχαιρών και Ασή Γωνιά.
Στον Αποκόρωνα έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα 213 σπήλαια μεγάλης ιστορικής και περιβαλλοντικής αξίας.
